Η γνωστή πειραματική δοκιμή αυτοαναγνώρισης στον καθρέφτη, που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1970, θεωρείται το χρυσό πρότυπο για την αξιολόγηση της οπτικής αυτογνωσίας των ζώων. Αυτό επιβεβαιώθηκε πρόσφατα όταν το τροπικό ψάρι cleaner wrasse αποδείχθηκε ότι έχει την ικανότητα να αναγνωρίζει τον εαυτό του σε έναν καθρέφτη, γεγονός που προκάλεσε ενθουσιασμό στον καθηγητή Culum Brown, ο οποίος ερευνά τη συναισθηματική και νοητική ζωή των ψαριών στο Πανεπιστήμιο Macquarie του Σίδνεϊ.
Στη σχετική μελέτη του Πανεπιστημίου της Οσάκα, σε έναν αριθμό ψαριών τοποθετήθηκε ένα σημάδι κάτω από το λαιμό τους, ενώ ήταν αναισθητοποιημένα. Η αντίδραση των ψαριών όταν δόθηκε ένας καθρέφτης ήταν σημαντική: έστρεψαν το σώμα τους προκειμένου να δουν το σημάδι και επιχείρησαν να το τρίψουν τρίβοντας τον εαυτό τους σε πέτρες. Αυτή η συμπεριφορά παρέχει ενδείξεις πιθανής αυτογνωσίας.
Πριν από αυτό, είδη όπως οι ελέφαντες και τα δελφίνια είχαν ήδη περάσει το τεστ. Ωστόσο, οι εξετάσεις του cleaner wrasse προκάλεσαν τόσο αμφιβολίες ώστε η εργασία χρειάστηκε πέντε χρόνια για να δημοσιευτεί, ενώ πολλοί επιστήμονες αμφισβήτησαν τα αποτελέσματα. Ο Brown επισημαίνει τη διάχυτη προκατάληψη απέναντι στην ικανότητα των ψαριών να είναι ευφυή.
Στις τελευταίες δεκαετίες, οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι πολλά είδη ψαριών διαθέτουν ικανότητες μάθησης, μνήμης και συναισθηματικής έκφρασης. Αυτές οι ανακαλύψεις σώζουν τους ψαράδες από τη δημοφιλή παρανόηση ότι τα ψάρια είναι ανίκανες να θυμούνται. Η έρευνα του Brown στους καρχαρίες δείχνει ότι είναι πολύ πιο έξυπνα από ό,τι πιστεύεται.
Η αναγνώριση της ικανότητας των ψαριών να αισθάνονται πόνο και συναισθηματική φροντίδα είναι επίσης ένα σημαντικό ζήτημα. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή Nick Ling από το Πανεπιστήμιο Waikato, «δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν ένα ψάρι νιώθει πόνο γιατί δεν μπορούμε να το ρωτήσουμε». Αυτή η παρατήρηση είναι καθοριστική, καθώς η χρήση των ψαριών ζέβρας σε ιατρικά και επιστημονικά πειράματα έχει αυξηθεί δραματικά, φτάνοντας τα 5 εκατομμύρια ετησίως.
Η καθηγήτρια Lynne Sneddon στο Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ έχει προσφέρει αποδείξεις ότι ορισμένα είδη ψαριών ανταποκρίνονται στον πόνο. Για παράδειγμα, οι πέστροφες που έχουν υποβληθεί σε επιβλαβείς ουσίες επιδεικνύουν συγκεκριμένες σωματικές και συμπεριφορικές αντιδράσεις.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν την ανάγκη περαιτέρω μελετών, καθώς υπάρχουν πολλές ανησυχίες για τη μεταχείριση ορισμένων ειδών, όπως οι μεγάλοι καρχαρίες. Παρά την έλλειψη κάποιων νευρικών κυττάρων που συνδέονται με την αίσθηση του πόνου, αυτό δεν δικαιολογεί τη κακή μεταχείριση τους.
Η έρευνα επισημαίνει επίσης ότι οι αντιλήψεις και οι στάσεις της κοινωνίας όσον αφορά τα ψάρια ως ζώα μπορεί να αλλάξουν. Για παράδειγμα, στη Νέα Ζηλανδία και την ACT, το νομικό καθεστώς επεκτείνεται και σε ψάρια. Μελέτες δείχνουν ότι τα ψάρια ενδεχομένως γίνονται ευαίσθητα πολύ νωρίτερα στη ζωή τους από ότι πιστεύεται.
Ο Brown υπογραμμίζει ότι, ανεξάρτητα από την πολυπλοκότητα των επιστημονικών δεδομένων, το ζητούμενο είναι απλό: «Αν έχουν τη δυνατότητα να υποφέρουν, τότε έχουμε την υποχρέωση να το αποτρέψουμε». Υποστηρίζει ότι θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε τα ψάρια με τον ίδιο σεβασμό που θα δείχναμε σε οποιοδήποτε άλλο ζώο, όπως μια γάτα ή έναν σκύλο.
«Η επιστήμη είναι πολύ μπροστά από την κοινωνία και χρειάζεται μια μνημειώδης αλλαγή στην ανθρώπινη συμπεριφορά για να την ακολουθήσουμε», λέει ο Brown.
Πηγή: newsbomb.gr